Bölümümüz İnşaat Mühendisliği öğrencilerinin çok disiplinli takımlarla çalışma becerisini geliştirmek için Biyomedikal Mühendisliği Bölümü ile iş birliği protokolü yapılmıştır.
Biyomedikal Mühendisliği Bölümü Müfredatı 7. Dönemindeki “Biyomedikal Mühendisliği Tasarımı” ile İnşaat Mühendisliği Bölümü Müfredatı 7. Dönemindeki İnşaat Mühendisliği Tasarımı dersleri eşleştirilmiştir. Bu derslerin ilk yedi haftasında; Çok disiplinli çalışmaya giriş, Karmaşık Mühendislik Problemlerinin Tanımlanması, Literatür çalışması, Sınır koşulları ve diğer kısıtlar, Bileşenler, Alt sistemler, Süreçler, Deney tasarlama/Deneysel/teorik çalışma, Veri analizi, Raporlama konuları her iki bölüm karma öğrenci gruplarının yapacakları çalışmalara yön vermesi için ele alınacaktır.
Çok Disiplinli çalışma hakkında bilgi vermek gerekirse;
Disiplinler arası ile çok disiplinli aynı şey midir?
Hayır, “disiplinler arası” (interdisciplinary) ile “çok disiplinli” (multidisciplinary) aynı şey değildir. İki kavram arasındaki temel fark, disiplinlerin bir arada çalışma şeklinde yatar:
Disiplinler Arası (Interdisciplinary)
- Farklı disiplinlerin (bilim dallarının) birbiriyle entegre olduğu, ortak bir hedefe ulaşmak için yöntemlerini, teorilerini ve bakış açılarını birleştirdiği bir yaklaşımdır.
- Örneğin: İklim değişikliğini çözmek için biyoloji, ekonomi ve sosyolojinin birlikte yeni bir model oluşturması.
Çok Disiplinli (Multidisciplinary)
- Birden fazla disiplinin yan yana çalıştığı, ancak birbirinden bağımsız kaldığı bir yaklaşımdır. Her disiplin kendi metodolojisiyle katkı sunar, ancak ortak bir sentez oluşmaz.
- Örneğin: Bir projede mühendislerin teknik çözüm üretirken, psikologların kullanıcı deneyimini ayrı ayrı incelemesi.
Özetle:
- Disiplinler arası: Disiplinler iç içe geçer, ortak bir dil ve yöntem oluşur.
- Çok disiplinli: Disiplinler paralel çalışır, ancak ayrı kalır.
Bu ayrım, özellikle akademik araştırmalarda veya karmaşık sorunların çözümünde önem taşır.
Çok disiplinli çalışmaya lisans seviyesindeki öğrenciler için örnekler;
- Üniversite Festivali Organizasyonu
- Mühendislik Öğrencileri: Sahne kurulumu, ses-ışık sistemlerini tasarlar.
- İşletme/İktisat Öğrencileri: Bütçe planlaması, sponsorluk anlaşmaları yapar.
- Görsel Sanatlar Öğrencileri: Afiş, logo ve dekorasyon tasarlar.
- İletişim Fakültesi Öğrencileri: Sosyal medya tanıtımı ve basın duyurusu hazırlar.
- Her disiplin kendi alanında çalışır, sonuçlar birleştirilir ama ortak bir teori veya yöntem paylaşılmaz.
- Sürdürülebilir Kampüs Projesi
- Çevre Mühendisliği: Atık yönetimi sistemini tasarlar.
- Biyoloji Öğrencileri: Yeşil alanların ekolojik etkisini analiz eder.
- Psikoloji Öğrencileri: Öğrencilerin çevre dostu davranışlarını araştırır.
- Mimarlık Öğrencileri: Sürdürülebilir bina tasarımları önerir.
- Her biri kendi raporunu sunar, ancak disiplinler arası bir model oluşturmazlar.
- İnovatif Ürün Tasarımı Yarışması
- Endüstriyel Tasarım Öğrencileri: Ürünün fiziksel tasarımını yapar.
- Bilgisayar Mühendisliği: Ürüne entegre edilecek bir mobil uygulama geliştirir.
- Pazarlama Öğrencileri: Ürünün hedef kitlesini ve satış stratejisini belirler.
- Her ekip kendi alanında çalışır, nihai proje “parçaların toplamı” şeklinde birleştirilir.
- Tarih ve Teknoloji Projesi
- Tarih Bölümü: Bir antik kentin tarihini araştırır.
- Coğrafya Öğrencileri: Bölgenin jeolojik özelliklerini haritalandırır.
- Bilgisayar Mühendisliği: 3D modelleme ile kentin sanal turunu oluşturur.
- Her disiplin kendi verisini üretir, ancak ortak bir analiz yapılmaz.
- Sağlık Bilinci Kampanyası
- Tıp Öğrencileri: Sağlık tarama istasyonları kurar.
- Beslenme ve Diyetetik: Sağlıklı beslenme broşürleri hazırlar.
- Sosyoloji Öğrencileri: Toplumun sağlık algısını ölçen anketler yapar.
- Her biri kendi alanında katkı sağlar, ancak sonuçlar birbirine entegre edilmez.
Bu örneklerde her disiplin kendi metodolojisi ve hedefiyle projeye katılır. Öğrenciler farklı bakış açılarını görür, ancak disiplinler arasındaki sınırlar korunur. Lisans seviyesinde, bu tür projeler takım çalışması ve pratik deneyim kazandırmak için idealdir.
Biyomedikal öğrencileri ile inşaat mühendisliği öğrencileri çok disiplinli çalışma yapabilir mi?
Biyomedikal mühendisliği ile inşaat mühendisliği öğrencileri, çok disiplinli bir yaklaşımla ortak projeler yürütebilir. Örneğin;
- Hastane veya Sağlık Tesisi Tasarımı
- İnşaat Mühendisliği: Binanın deprem dayanıklılığı, enerji verimliliği, malzeme seçimi ve yapısal tasarımını yapar.
- Biyomedikal Mühendisliği: Cerrahi ünitelerdeki tıbbi cihazların yerleşimi, sterilizasyon altyapısı, hasta monitör sistemlerinin entegrasyonu gibi konulara odaklanır.
- Sonuç: Her iki disiplin kendi uzmanlığını sunar, ancak tasarım sürecinde “yan yana” çalışır. Örneğin, ameliyathane ışık sisteminin yapısal destekle uyumu.
- Afet Sonrası Geçici Sağlık Üniteleri
- İnşaat Mühendisliği: Hızlı kurulumlu, taşınabilir çadır veya modüler yapılar tasarlar (su geçirmezlik, havalandırma).
- Biyomedikal Mühendisliği: Bu yapılarda kullanılacak portatif diyaliz makineleri, acil müdahale ekipmanları veya tele-tıp sistemlerini optimize eder.
- Sonuç: İki disiplin, afet bölgesinde hızlı çözüm üretmek için kendi alanlarında çalışır.
- Engelli Dostu Şehir Altyapısı
- İnşaat Mühendisliği: Rampalar, engelli asansörleri, titreşimli yaya yolları gibi fiziksel erişim çözümleri tasarlar.
- Biyomedikal Mühendisliği: Protezlerle uyumlu yüzey malzemeleri, biyomekanik analizler veya akıllı tekerlekli sandalye teknolojileri üzerine çalışır.
- Sonuç: Her iki taraf, engellilerin yaşam kalitesini artırmak için kendi çözümlerini sunar.
- Akıllı Şehirlerde Sağlık İzleme Sistemleri
- İnşaat Mühendisliği: Akıllı binaların sensör ağları, veri toplama altyapısı veya enerji sistemlerini kurar.
- Biyomedikal Mühendisliği: Bu altyapıya entegre edilecek hava kalitesi ölçüm cihazları, epidemiyolojik veri analiz sistemleri veya toplum sağlığı izleme araçları geliştirir.
- Sonuç: Şehir planlaması ve sağlık teknolojisi paralel ilerler.
- Biyomalzemelerle Yapısal Güçlendirme
- Biyomedikal Mühendisliği: Kemik dokusunu taklit eden biyouyumlu malzemeler (örneğin, kalsiyum fosfat kompozitler) geliştirir.
- İnşaat Mühendisliği: Bu malzemeleri köprü onarımlarında veya bina restorasyonlarında test eder.
- Sonuç: Biyomalzemelerin yapı sektöründe kullanım potansiyeli araştırılır.
Bu projelerde her disiplin kendi metodolojisi, ekipmanı ve teorisiyle katkı sunar. Örneğin, biyomedikal öğrencileri tıbbi bir problemi çözerken, inşaat mühendisleri bunu fiziksel bir yapıya uyarlar. Ortak bir teori veya entegre yöntem olmasa da, farklı bakış açıları bir araya gelerek yenilikçi çözümler doğabilir. Lisans öğrencileri için bu tür iş birlikleri, takım çalışması ve “gerçek dünya” problemlerini deneyimleme fırsatı sunar.
Lisans seviyesindeki öğrenciler disiplinler arası mı çalışmalar yapmalı yoksa çok disiplinli çalışmalar mı yapmalı?
Lisans seviyesindeki öğrencilerin hem çok disiplinli hem de disiplinler arası çalışmalar deneyimlemesi faydalıdır, ancak bu tercih öğrencinin hedeflerine, projenin karmaşıklığına ve eğitim sürecindeki aşamaya bağlıdır. Buna göre;
- Çok Disiplinli Çalışmalar (Multidisciplinary) Neden Tercih Edilmeli?
- Temel Becerileri Güçlendirir: Öğrenciler, kendi disiplinlerindeki bilgi ve metodolojileri uygulayarak uzmanlıklarını pekiştirir.
- Takım Çalışmasına Alışır: Farklı disiplinlerden insanlarla iletişim kurmayı öğrenir, ancak disiplinler arası derin entegrasyon gerektirmez.
- Pratik ve Yönetilebilir: Projeler daha kolay organize edilir; herkes kendi rolüne odaklanır.
- Disiplinler Arası Çalışmalar (Interdisciplinary) Neden Tercih Edilmeli?
- Bütüncül Düşünmeyi Geliştirir: Disiplinlerin sınırlarını aşarak karmaşık sorunlara yenilikçi çözümler üretmeyi sağlar.
- 21. Yüzyıl Becerileri Kazandırır: Eleştirel düşünme, yaratıcılık ve entegre problem çözme yeteneklerini besler.
- Gerçek Dünya Problemlerine Hazırlar: İklim krizi, dijital sağlık gibi tek disiplinle çözülemeyen konular için idealdir.
Hangi Durumda Hangisi Seçilmeli?
- A) Çok Disiplinli Çalışma Tercih Edilmeli:
- Öğrenciler henüz temel disiplin bilgisini oturtmamışsa,
- Proje kısa süreli veya kaynaklar sınırlıysa,
- Amaç, farklı alanların varlığını tanımak veya pratik bir ürün ortaya koymaksa.
- B) Disiplinler Arası Çalışma Tercih Edilmeli:
- Öğrenciler disiplinlerine hakimse ve entegrasyon için motivasyonluysa,
- Proje, tek disiplinle çözülemeyecek kadar karmaşıksa (örneğin sürdürülebilir şehirler),
- Eğitim programı, inovasyon veya araştırma odaklıysa.
Öğrencilere, çok disiplinli projelerle takım çalışması ve disiplinler arası farkındalık kazandırılıp; disiplinler arası projelere yönelerek derinlemesine iş birliği ve entegre çözümler üretmeleri sağlanabilir. Projelerde ikisinin harmanlandığı modeller benimsenebilir. Örneğin, başlangıçta çok disiplinli bir araştırma, zamanla disiplinler arası bir modele dönüşebilir. İdeal olan, öğrencilerin her iki yaklaşımı da deneyimlemesidir. Çok disiplinli çalışmalar, disiplinler arası projelere geçiş için bir basamak olabilir. Bu süreç, öğrencilere hem “uzman” hem de “sistem düşünürü” olma yolunda rehberlik eder.
(Bu haber metninin amacı Çok disiplinli projelerle takım çalışması için farkındalık yaratmaktır)